Dankzij onze donateurs kunnen we honderden onderzoeken financieren. Onderzoeken waarmee we impact willen maken voor élke patiënt. Van onderzoek naar het ontstaan van kanker tot patiëntenstudies die leiden tot nieuwe, betere behandelingen. Van immunotherapie tot bestraling. Van veel voorkomende tumoren tot zeldzame kankers. 

Op deze pagina verzamelen we de belangrijkste updates uit KWF-gefinancierde onderzoeken.

2022

December

• Voor het eerst is een patiënt behandeld met stamcellen van zijn eigen speekselklieren. Hierdoor kan de speekselproductie weer op gang komen. Het terugplaatsen van speekselklieren kan voorkomen dat patiënten last krijgen van het drogemondsyndroom dat kan ontstaan na bestraling in het hoofd-halsgebied. Dit geeft ernstige klachten zoals spraak- en slikproblemen en kans op tandbederf. Dit resultaat komt voort uit meerdere onderzoeken die KWF heeft gesteund, waaronder dit project. 
• De eosinofiel, een afweercel die tot nu toe weinig aandacht kreeg in het kankeronderzoek, lijkt een belangrijke rol te spelen bij het succes van immunotherapie. Onderzoekers Karin de Visser en Marleen Kok gaan dit mechanisme verder ontrafelen binnen hun KWF-onderzoek om de resultaten van immuuntherapie te verbeteren.
• De behandeling van uitgezaaid melanoom (huidkanker) met eigen afweercellen (TIL-therapie) is succesvol. Bij de helft van de patiënten werden de uitzaaiingen kleiner of verdwenen ze. Het Antoni van Leeuwenhoek heeft het medicijn zelf ontwikkeld, zonder tussenkomst van geneesmiddelfabrikanten. KWF financierde een groot deel van het onderzoek dat tot deze doorbraak leidde. 

November

• Onderzoekers van de Universiteit Twente hebben een overzicht gemaakt van bestaande eHealth-interventies gericht op het verminderen van vermoeidheid bij kanker. Met dit overzicht kunnen patiënten samen met hun arts een interventie vinden die past bij hun voorkeuren. Dit onderzoek wordt ondersteund door KWF Kankerbestrijding en het NWO-domein TTW, als onderdeel van hun gezamenlijke onderzoeksprogramma Technology for Oncology II. 
   
• Borstkanker behandelen zonder operatie? Onderzoekers van het UMC Utrecht proberen chemo met geluidsgolven precies op de juiste plek hun werk te laten doen. De eerste vrouwen in de studie kunnen de behandeling nu krijgen. Meer over dit bijzondere KWF-project op NU.nl.
   
• Slokdarmkankercellen beschermen zich tegen stralingsschade door extra energiefabriekjes (mitochondriën) aan te maken. Dat ontdekten onderzoekers van het Amsterdam UMC met financiering van KWF en Oncode. Dit kan verklaren waarom bestraling bij patiënten met slokdarmkanker niet altijd even goed werkt. Een middel dat de aanmaak van mitochondriën tegengaat, verbeterde het effect van bestraling enorm. Met een patiëntenstudie willen de onderzoekers dat verder in kaart brengen. De resultaten zijn gepubliceerd in Cell Reports Medicine. 
   
• In 2018 stelde KWF samen met andere gezondheidsfondsen, de Topsector Life Sciences & Health en het bedrijfsleven financiering beschikbaar voor ziekteoverstijgend onderzoek naar het afweersysteem. De resultaten van de gehonoreerde projecten (DC4Balance, TIMID en TARGET to B!) zijn nu bekend. De projecten gaan verder binnen één groot publiek-privaat partnerschap: ImmuneHealthXL. 

Oktober

• Bewegen tijdens of na chemotherapie vermindert vermoeidheid en achteruitgang van fitheid, spierkracht en kwaliteit van leven. Dit is de conclusie uit een KWF-onderzoek van Annemiek Walenkamp, gefinancierd uit de opbrengsten van Alpe d'HuZes. Bewegen tijdens chemotherapie had een sterker effect dan bewegen na de behandeling, maar beide zijn goede manieren om het verlies van fitheid te beperken en sneller terug te keren naar het niveau van voor de behandeling.
   
• 5 Europese kankerorganisaties slaan de handen ineen om mensen met een zeldzame vorm van kanker meer behandelperspectief te bieden. Samen met partners uit Spanje, Frankrijk en België daagt KWF wetenschappers uit om de ontwikkeling van geneesmiddelen voor zeldzame vormen van kanker te versnellen. Hiervoor stellen de fondsen gezamenlijk zo'n 12 miljoen euro beschikbaar.

September

• Een kleine okselklieroperatie is een goed alternatief voor volledige okselklierverwijdering bij borstkanker. Dat blijkt uit KWF-onderzoek van Marjolijn Smidt en Thiemo van Nijnatten van het MUMC+. Met de zogeheten RISAS-procedure hoeven minder lymfeklieren verwijderd te worden, waardoor patiënten minder klachten overhouden aan de ingreep zoals een dikke arm, pijn aan de arm of moeite met bewegen. Het onderzoek toont aan dat met de RISAS-procedure nog steeds betrouwbaar is vast te stellen of er geen uitzaaiingen meer zijn. 
   
• Mooi nieuws uit het Antoni van Leeuwenhoek, waar een zelf-ontwikkelde vorm van immunotherapie voor fantastische resultaten zorgt bij (uitgezaaid) melanoom. Bij de helft van de patiënten verdwenen of slonken de uitzaaiingen. Het gaat om resultaten uit de mede door KWF-gefinancierde TIL-studie. Zie ook het persbericht van het AVL.

Augustus

• Resultaten uit de DRAGON-trial (nationale studie, opgezet vanuit Maastricht UMC+): of het bij leverkanker mogelijk is om de ziekte weg te snijden, hangt (o.a.) af van of er wel genoeg 'rest'lever achterblijft. Hierdoor kwam lang niet iedereen in aanmerking voor operatie, maar in deze studie is een methode onderzocht waardoor meer patiënten met goed gevolg geopereerd kunnen worden.
   
• De RAPCHEM-onderzoeksgroep (onderzoekers van o.a. IKNL, BOOG en Maastricht UMC+) onderzocht het effect van neoadjuvante chemotherapie (chemo vóór de operatie) bij borstkanker; bij bepaalde groepen patiënten kan dan ná de operatie bestraling worden verminderd. Die bestraling wordt gegeven om te voorkomen dat de ziekte terugkomt, maar het effect van de chemo is dan dermate dat die bestraling minder uitgebreid uitgevoerd hoeft te worden. Zie ook het persbericht van IKNL.
   
• Onderzoekers van het AmsterdamUMC hebben ontdekt dat buikvliesuitzaaiingen bij één bepaald type darmkanker voorkomt. Dit inzicht kan helpen bij een betere behandeling op maat van de ziekte. Het succesvolle onderzoek is uitgevoerd met financiering vanuit Oncode Institute.

Juli

• KWF investeert €2,66 miljoen in het academische deel van 4 publiek-private onderzoeken naar de behandeling van chronische zenuwpijn na chemotherapie, beeldgestuurde chirurgie bij prostaatkanker, precisiebestraling bij uitgezaaide kanker en een nieuwe methode om kankereiwitten uit te schakelen
• Patiënten met een tumor met een zeldzaam DNA-profiel (dMMR of MSI) voor wie geen andere behandelopties zijn, krijgen immuuntherapie vergoed uit het basispakket. Een unieke beslissing, omdat de plek van de tumor niet uitmaakt. De DRUP-studie die tot deze doorbraak leidde, is mede mogelijk gemaakt door KWF.
   
• KWF investeert 11,5 miljoen euro in 21 nieuwe fundamentele onderzoeken.

Juni

• Ontstekingsremmer mogelijk medicijn tegen tumoren met veel DNA-fouten. Het Groningse onderzoeksteam van prof. Floris Foijer ontrafelde tijdens hun KWF-project een biologisch mechanisme dat essentieel is voor de overleving van chromosomaal instabiele kankercellen. Het bestaande medicijn tocilizumab remt dit proces.
• Hormonale therapie bij uitgezaaide prostaatkanker werkt vroeg of laat niet meer. Onderzoekers van Oncode Institute en het Antoni van Leeuwenhoek ontdekten een onverwachte oorzaak voor het ontstaan van deze resistentie: eiwitten die het dag-en-nachtritme van een cel beïnvloeden.
• Nieuwe software herkent (aanwijzingen voor) longkanker en dikkedarmkanker eerder dan huisarts. Dat blijkt uit het AI-DOC-project in het Amsterdam UMC, waarbij patiëntendossiers werden doorgespit met kunstmatige intelligentie.
• Borstkanker bij vrouwen die DCIS hebben gehad (een voorloperafwijking in de borst), blijkt in 1 op de 5 gevallen een compleet nieuwe tumor zonder genetische verwantschap. Die belangrijke ontdekking deed Jelle Wesseling tijdens zijn Grand Challenge, een groot onderzoek naar de optimale aanpak van DCIS.
• Immuuntherapie werkt niet bij elke patiënt. Onderzoeker Daniel Peeper van het Antoni van het Leeuwenhoek ontdekte een belangrijke oorzaak én een mogelijke oplossing.

Mei

• KWF kent €13 miljoen toe aan 19 nieuwe onderzoeken naar kanker.  
   
• Vaccin succesvol bij honden met blaaskanker. 35 honden met blaaskanker kregen een behandeling met een kankervaccin. Hierdoor verdubbelde hun gemiddelde overleving. De tumor verdween, kromp of stopte met groeien. Het vaccin is ontwikkeld met meerdere onderzoeksfinancieringen van KWF. Vorige maand haalde ditzelfde vaccin het nieuws vanwege positieve resultaten bij een hond met botkanker.
   
• Patiëntvriendelijke scan kan biopt vervangen voor het bepalen van de hormoongevoeligheid bij uitgezaaide borstkanker. Dat is het resultaat van een groot onderzoek in vijf instituten, dat met financiering van KWF tot stand kwam.

April

• App halveert sterfte na operatie alvleesklierkanker. Patiënten met alvleesklierkanker hebben na een operatie aanzienlijk minder kans op ernstige problemen of overlijden wanneer zorgverleners een app gebruiken om de patiënt mee te monitoren. Dat blijkt uit een onderzoek dat mede mogelijk werd gemaakt door KWF. 
   
• Onderzoekers van het UMCG hebben met een lichtgevende stof uitgezaaide kankercellen in de lymfeklieren bij schildklierkanker kunnen opsporen. Dit blijkt uit het KWF-onderzoek van oncologisch chirurg Schelto Kruijff. Lees meer over de resultaten.
   
• Oncode-PACT ontvangt maar liefst 325 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds om een versnelling in vertaling van onderzoek naar medicijnen te realiseren! Als grote aanjager van Oncode Institute is KWF enorm blij met deze investering.
   
• Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben ontdekt dat een bepaald eiwit kan voorspellen of een chemokuur effectief is bij agressieve borstkanker. Vrouwen met borstkanker met veel van het zogeheten 'FER-eiwit' blijken meer baat te hebben bij een behandeling met chemotherapie. 
   
• Een herdershond met botkanker lijkt drie maanden na toediening van een vaccin weer helemaal de oude. Dit vaccin tegen kanker wordt ontwikkeld binnen het KWF-onderzoek van Arjan Griffioen.

Maart

• Nieuws uit de DRUP-studie: DNA-veranderingen bieden aanknopingspunten voor de behandeling van zeldzame kanker. Bij een derde van de onderzochte patiënten kon een geneesmiddel worden voorgeschreven op basis van zo'n DNA-mutatie.
   
• Met financiering van KWF en Oncode Institute onderzoekt Reuven Agami (Antoni van Leeuwenhoek) zwakheden van kankercellen. Hij ontdekte dat een aminozuurtekort kankercellen fataal kan worden; dit kan leiden tot nieuwe vormen van immunotherapie.

Februari

• LUMC-onderzoekers tonen aan dat een veelgebruikt medicijn tegen schizofrenie ook kan helpen bij behandeling van blaaskanker.
   
• Er kleven voor- en nadelen aan het gebruik van de pil bij vrouwen met een erfelijk verhoogde kans op borst- en eierstokkanker, zo toonden onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek aan.

Januari

• Alvleesklierkankerpatiënten hebben een driemaal hogere kans om na vijf jaar nog in leven te zijn als ze voorafgaand aan hun operatie éérst chemotherapie met bestraling krijgen in plaats van chemotherapie erná.

De hoogtepunten van 2021

• Daarnaast spendeerden we ook nog eens 17 miljoen euro extra aan onderzoeken buiten het Programma Onderzoek & Implementatie. Zoals 'Proof of Concept' projecten, een nieuwe financieringsvorm gericht op doorontwikkeling van onderzoeksresultaten, en onderzoeken met PPS-toeslag waarbij de overheid geld beschikbaar stelt voor samenwerking tussen publieke en private partijen. (Zie persbericht voor meer informatie over deze onderzoeken.) 
   
• Ook maakten we met een injectie van ruim 5 miljoen euro het platform DARE-NL mogelijk; hierin werken onderzoekers nationaal samen om revolutionaire nieuwe cel- en gentherapieën breder en betaalbaar toepasbaar te krijgen.

Onderzoeksresultaten 2021

• In 2014 zette KWF een internationaal Dream Team aan het werk om onderzoek te doen naar verbetering van de ontlastingstest, zoals die wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Het team van Gerrit Meijer ontdekte twee eiwitten die meer informatie geven over de aanwezigheid van hoogrisicopoliepen; een voorstadium van darmkanker. De test krijgt vanaf 2022 een vervolg als pilot binnen het bevolkingsonderzoek. 
   
• Medisch psycholoog Marij Hillen onderzocht de toegevoegde waarde van second opinions in de praktijk. Haar team ontwikkelde een praatkaart waarmee patiënten zich goed op zo'n gesprek kunnen voorbereiden. 
   
• Aan het Antoni van Leeuwenhoek werkt Hein te Riele aan een test die beter in kaart brengt wat het risico op darmkanker precies is voor familieleden van patiënten met erfelijke darmkanker. Aan het eind van het jaar ontving hij een Proof of Concept-financiering om deze test verder te brengen naar klinische toepassing. In gesprek met KWF vertelt hij meer over zijn onderzoekswerk.
   
• René Bernards laat zien dat zijn aanpak om geneesmiddelen te combineren werkt bij het tegengaan van behandelresistentie (ongevoeligheid) voor patiënten met leverkanker. Hij werkt in dit onderzoek samen met onderzoekers in China, waar deze vorm van kanker veel voorkomt.