Behandeling van straling geïnduceerde hyposalivatie met van pluripotente stamcellen afkomstige speekselklier cellen, STOPXERO

lopend

Onderzoekssamenvatting

Drogemondsyndroom na bestraling van hoofd/halskanker heeft een grote impact op de kwaliteit van leven van patiënten. Dit onderzoek naar stamceltransplantatie moet een oplossing voor deze groep een stap dichterbij brengen. 
 
Het doel van het onderzoek is de verminderde speekselaanmaak na bestraling tegengaan door stamceltherapie. 
 
Bij bestraling van hoofd/halstumoren is het vaak onvermijdelijk dat de speekselklieren straling krijgen te verwerken. Daardoor kan zo’n 40% van de patiënten na bestraling niet goed speeksel aanmaken. Dat zorgt voor grote ongemakken: mondonstekingen, tandbederf, smaakverlies, moeilijk slikken en slaapproblemen.  
 
Uit eerder onderzoek van deze groep blijkt dat het probleem voornamelijk zit in stamcellen van de speekselklier. De verwachting is dat als je deze stamcellen kunt ontzien bij het bestralen, de kans op bovenstaande problemen veel minder groot is. Daarnaast is het tegenwoordig mogelijk om deze stamcellen vóór de bestraling af te nemen, in het laboratorium te vermenigvuldigen en vervolgens terug te geven aan de patiënt ná bestraling. De eerste tests bij proefdieren zijn veelbelovend. 
 
Deze veelbelovende ontwikkelingen ten spijt, is er een groep die tussen wal en schip valt: patiënten die al zijn bestraald, hebben geen baat bij de nieuwe ontwikkelingen die vooral veel potentie hebben voor nieuwe patiënten. Het leed is bij hun stamcellen reeds geschied. 
 
Voor deze specifieke groep patiënten willen de onderzoekers cellen elders uit het lichaam oogsten, transformeren tot pluripotente stamcellen (een soort ‘algemene stamcellen’) en vervolgens specialiseren tot speekselklierstamcellen. Hier zijn dus géén speekselklierstamcellen meer voor nodig. Wanneer er genoeg tijd na de bestraling is verstreken, krijgen deze patiënten de opgekweekte speekselklierstamcellen teruggeplaatst.  

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd? 

De onderzoekers willen in dit preklinische onderzoek testen of deze methode werkbaar is. Zo zullen ze onderzoeken hoe beschadigde speekselklieren het best gereed kunnen maken voor ontvangst van de getransplanteerde stamcellen. Ook het hele voorgaande proces, van afgenomen weefsel tot pluripotente stamcel tot gespecialiseerde speekselklierstamcel wordt verder onderzocht en geoptimaliseerd.  
 

Wat levert dit onderzoek op? 

De resultaten uit dit onderzoek moeten leiden tot een werkwijze waarmee bij patiënten kan worden onderzocht of deze techniek met pluripotente stamcellen drogemondsyndroom na bestraling vermindert.