Doe jij mee aan het bevolkingsonderzoek?

Door bevolkingsonderzoek kan kanker eerder worden ontdekt, behandeld of zelfs worden voorkomen. Er zijn een hoop voordelen als je meedoet, maar ook dingen minder fijn zijn. Toch adviseren wij om wel mee te doen, en zo je kans op sommige soorten kanker kleiner te maken.

Twijfel je? Hopelijk helpen onderstaande punten je om te bepalen of je wel of niet meedoet.

Waarom bevolkingsonderzoek naar kanker?

Via het bevolkingsonderzoek kan kanker of een voorstadium worden ontdekt. Hoe eerder de ziekte wordt ontdekt, hoe groter de kans dat de behandeling slaagt. Vindt de dokter een voorstadium van kanker? Dan kan de ziekte soms zelfs worden voorkomen.

Er is bevolkingsonderzoek voor:

Baarmoederhalskanker
Borstkanker
Darmkanker

Voor wie is bevolkingsonderzoek?

Tijdens een bevolkingsonderzoek wordt een grote groep mensen getest die nog geen klachten heeft. Bij een paar mensen uit die groep blijkt dan dat ze kanker hebben.

Heb je wél klachten? Wacht dan niet op je uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek! Ga naar de huisarts. Die kan je als het nodig is doorverwijzen naar het ziekenhuis voor meer onderzoek.

Veel soorten kanker krijg je pas op latere leeftijd. Zo is 9 van de 10 mensen die darmkanker krijgen 55 jaar of ouder. Daarom wordt niet iedereen uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek. Maar alleen mensen met een leeftijd waarop je meer kans hebt op kanker.

Voor darmkanker: alle mannen en vrouwen tussen 55 en 75 krijgen elke 2 jaar een uitnodiging
Voor borstkanker: alle vrouwen van 50 tot en met 75 jaar krijgen iedere 2 jaar een uitnodiging
Voor baarmoederhalskanker: alle vrouwen tussen de 30 en 60 jaar krijgen eens per 5 of 10 jaar een uitnodiging

Voordelen van bevolkingsonderzoek

Een bevolkingsonderzoek kost veel geld. Er doen jaarlijks duizenden Nederlanders mee en bij de meeste mensen wordt (gelukkig) geen verdachte afwijking gevonden. De overheid bekijkt daarom of de kosten opwegen tegen het aantal mensen dat kanker overleeft dankzij het bevolkingsonderzoek.

Het RIVM publiceert daarover de volgende cijfers:

Ieder jaar overlijden ongeveer 200 vrouwen in ons land aan baarmoederhalskanker. Zonder bevolkingsonderzoek zouden dat 500 vrouwen zijn.
Door het bevolkingsonderzoek zullen minder mensen aan darmkanker overlijden. Het bevolkingsonderzoek kan over een tijd jaarlijks 2.400 sterfgevallen aan darmkanker helpen voorkomen.
Door het bevolkingsonderzoek borstkanker overlijden per jaar 850-1.075 vrouwen minder aan borstkanker.

Nadelen van bevolkingsonderzoek

Geen enkele test is perfect. Dat geldt ook voor de testen in de bevolkingsonderzoeken:

De uitslag van de test kan zijn dat je kanker hebt. Bij verder onderzoek kan soms blijkt dat je de ziekte toch niet hebt. Dit heet een fout-positieve uitslag.
Het kan ook voorkomen dat je níet wordt doorverwezen terwijl je wél ziek bent. Dit heet een fout-negatieve uitslag.
Een goede uitslag betekent niet altijd dat je geen kanker hebt of krijgt. Het is een momentopname. Je kunt kanker elk moment krijgen. Ook vlak nadat je aan het bevolkingsonderzoek hebt meegedaan.
Sommige mensen vinden een test pijnlijk of vervelend. Bijvoorbeeld de mammografie van de borsten of een uitstrijkje van de baarmoederhals bij onderzoek naar baarmoederhalskanker.

KWF financiert onderzoeken naar vroege opsporing van kanker. Onderzoekers kijken of er manieren zijn die beter zijn of fijner voor de persoon die meedoet. Zo kun je sinds kort een zelftest doen voor baarmoederhalskanker. Je hoeft dan niet naar de huisarts voor een uitstrijkje.

Is kanker vroeg ontdekken altijd beter?

Niet altijd. Soms is de ziekte als het ontdekt wordt al zo ver gegroeid dat je niet meer kunt genezen. Je weet dan wel eerder dat je kanker hebt dan wanneer het niet vroegtijdig ontdekt was, maar je kans op genezing is niet beter.

Onnodige behandeling?

Het kan zijn dat kanker zo langzaam groeit de dat je er tijdens je leven geen last van zouden krijgen. Je kunt door het bevolkingsonderzoek dan een behandeling krijgen die eigenlijk niet nodig was.

Waarom zijn er niet meer bevolkingsonderzoeken?

Niet voor elke soort kanker is een onderzoek. Er komt pas een bevolkingsonderzoek als we heel goed weten:

Een bepaalde soort kanker komt veel voor en weinig mensen overleven de ziekte
Een test kan deze soort kanker in vroeg opsporen
Met deze test heeft iemand meer kans om kanker te overleven. Er overlijden minder mensen aan de ziekte
Het is een betaalbare, betrouwbare, simpele test die niet te zwaar is