Methadon als toegevoegde pijnstiller bij kankergerelateerde botpijn: een dubbel-blinde gerandomiseerde studie in meerdere ziekenhuizen (MetAddon)

lopend
Beschikbaar voor gerichte giften

Onderzoekssamenvatting

Bij vele kankersoorten komen uitzaaiingen naar het bot voor, vaak gepaard gaand met ernstige, kanker-gerelateerde botpijn (KgB). De behandeling van KgB kan bestaan uit bestraling (gouden standaard) en (pijn)medicatie. Bestraling verminderd de pijn bij slechts 60-80% van de patiënten en meer dan 25% van de patiënten met botuitzaaiingen krijgt te weinig pijnmedicatie. Dieronderzoeken tonen dat zenuwpijn een belangrijk onderdeel van botpijn is. Methadon werkt, i.t.t. andere opioïden, ook goed tegen deze zenuwpijn.

Onderzoeksrichting/voorgestelde oplossing

Door dubbel-blind gerandomiseerd onderzoek evalueren of methadon, toegevoegd aan reeds voorgeschreven opioïden, effectiever is dan additief morfine, na een week.

Relevantie

Er zijn  geen dubbel-blind gerandomiseerde onderzoeken gedaan. Een richtlijn over opioïdengebruik adviseert dat dit soort onderzoek voorrang moet krijgen.
We verwachten een goede (alternatieve) pijnbehandeling te kunnen aanbieden bij patiënten waar de bestraling weinig effect heeft of voor KgB waar nog geen bestraling plaatsvind, leidend tot betere kwaliteit van leven en kostenbesparing.
De resultaten van dit onderzoek zijn:

  1. verkrijgen van bewijs voor behandelmogelijkheden van KgB;
  2. verbetering kwaliteit van leven: minder pijn/bijwerkingen;
  3. efficiënter gebruik van zorggeld. Methadon is goedkoop; mogelijk een afname van gebruik extra pijnstillers.

Onderzoeksvragen

Hoofdvraag: is methadon als toegevoegde pijnstiller aan standaard opioïden effectiever in het bereiken van ≥30% pijnvermindering  bij patiënten met KgB, vergeleken met morfine, na 1 week? Aanvullende onderzoeksvragen betreffen: het deel van patiënten dat ≥50% pijnvermindering ervaart; tijd tot effect; verandering in pijnscore; globaal ervaren effect; gebruik van extra pijnstillers; bijwerkingen/complicaties; patiënten die starten met bestraling in de 2e/3e week; kwaliteit van leven; kosten; doseringsverhoging onderzoeksmedicatie tijdens studieperiode.

Onderzoeksopzet

Klinische en poliklinische kankerpatiënten met botpijn worden geworven vanuit 8 medische centra in Nederland.

  • Inclusiecriteria: KgB pijnscore ≥5 (schaal 0=geen pijn-10=ergst denkbare pijn); Gedurende minimaal 1 week zware opioïden; Leeftijd ≥18 jaar.
  • Belangrijkste exclusiecriteria: Contra-indicatie voor methadon/morfine; Pijn vanwege een botbreuk of zenuwbeknelling; Recente/geplande operatie; Bestraling in afgelopen 6 weken of binnen 1 week.

166 Deelnemers worden op basis van loting toegewezen aan één van twee onderzoeksbehandelingen:

  1. methadon, startdosering 2x2.5mg/dag, zo nodig verhoogd naar 2x5mg/dag na 1 week,
  2. morfine, startdosering 2x20mg/dag, zo nodig verhoogd naar 2x40mg/dag na 1 week.

Medische, persoons- en onderzoeksgegevens ter beantwoording onderzoeksvragen worden verkregen via het patiëntendossier en vragenlijsten, bij start studie, gedurende week 1 en na 2-3 weken. Onderzoeksgegevens worden verzameld met Castor EDC en zijn niet herleidbaar tot individuen.

Statistische analyses worden verricht met passende tests, bij verdenking van vertekening van de resultaten zullen subgroep analyses worden gedaan met multivariate regressieanalyse.

Door monitorvisites wordt de kwaliteit van het onderzoek (Good Clinical Practice) gewaarborgd. Deelnemers mogen zich altijd terugtrekken uit het onderzoek. 

Benodigde stappen om resultaat te implementeren

Verspreiding onderzoeksresultaten via publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften, presentaties op (inter)nationale congressen/netwerkbijeenkomsten van betrokken disciplines, hun websites, ziekenhuisbladen, nieuwsmedia en via patiëntenverenigingen. Methadon is als regulier middel beschikbaar en de dosering als toegevoegde pijnstiller is laag: de resultaten kunnen door individuele artsen meteen worden toegepast. Resultaten zullen verwerkt moeten worden in nieuwe richtlijnen.