Hyperthermie verandert immunologisch koude in hete tumoren: onderzoek naar de toegevoegde waarde van immunotherapie bij HIPEC behandeling van gemetastaseerde eierstokkanker

Ieder jaar krijgen bijna 1.300 Nederlandse vrouwen de diagnose eierstokkanker. Voor bijna driekwart van hen is de ziekte dan al uitgezaaid naar de buikholte. Deze vrouwen worden behandeld met chemotherapie gevolgd door chirurgie voor het verwijderen van de zichtbare tumoren, vaak gecombineerd met een verwarmde chemotherapie-buikspoeling (Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy: HIPEC) voor eventuele achtergebleven onzichtbare microscopische tumorresten. Een klinische studie toonde aan dat de overleving steeg van 38% naar 50% na 4,7 jaar, als na systemische chemotherapie gevolgd door chirurgie ook HIPEC werd gegeven. Tijdens de HIPEC wordt de buikholte gedurende 90 minuten gespoeld met een cisplatine chemotherapieoplossing verhit tot 42°C. Deze lage overleving moet verbeterd worden.

Onderzoeksrichting/voorgestelde oplossing

De HIPEC temperatuur en behandelduur hebben grote invloed op de effectiviteit van de behandeling. De verhoogde temperatuur van 42°C doodt een deel van de tumorcellen en maakt tumorcellen gevoeliger voor de cisplatine chemotherapie. Daarnaast wordt de immuunrespons versterkt. Onze hypothese is dat toevoeging van immuuntherapie leidt tot grotere effectiviteit van de HIPEC.

Relevantie

Dit project draagt bij aan de doelen van KWF en richt zich op verbetering van de uitkomst van de huidige behandeling van patiënten met eierstokkanker uitgezaaid naar de buikholte, voor wie momenteel bijna 5 jaar na behandeling nog  ~50% in leven is.

Onderzoeksvragen

De onderzoeksvragen zijn welke HIPEC-temperatuur en welke duur van de HIPEC de sterkste en meest effectieve immuunrespons te weeg brengt. Ook willen wij onderzoeken op welke moment voor, tijdens of na de HIPEC immuuntherapie het beste gestart kan worden.

Onderzoeksopzet

Het onderzoek is verdeeld in drie werkpakketten:

1. In WP1 wordt in een combinatie van eierstokankertumorcellen en T-lymfocyten uitgezocht welke HIPEC-temperatuur en HIPEC-duur de meest effectieve immuunrespons teweegbrengt. Ook het effect van het toevoegen van immuuntherapie (checkpointremmers) wordt onderzocht.
2. In WP2 worden de meest effectieve schema’s van WP1 getest in muizen met eierstokkanker als proefdiermodel. Deze muizen krijgen een HIPEC-behandeling met of zonder toevoeging van immuuntherapie.
3. In WP3 verzamelen wij weefselmateriaal bij patiënten met eierstokkanker die HIPEC met cisplatinespoeling op 42°C gedurende 90 minuten ondergaan voor en na de HIPEC, en onderzoeken daarmee hoe groot de immuunrespons is.

Verwachte uitkomsten

Als wij in onze eierstoktumorcellen en diermodellen met tumoren vinden dat toevoeging van immuuntherapie de effectiviteit aan de HIPEC-behandeling daadwerkelijk vergroot dan verwachten wij dat een aldus effectievere HIPEC-behandeling kan leiden tot een verbetering met 10% van de huidige 50% naar 60% op 4,7 jaar na de behandeling, en dat de neveneffecten van de HIPEC niet toe zullen nemen.

Benodigde stappen voor implementatie resultaat

Als blijkt dat toevoeging van immuuntherapie de effectiviteit aan de HIPEC-behandeling daadwerkelijk vergroot, dan is de logische vervolgstap een klinische studie in patiënten met eierstokkanker uitgezaaid naar de buikholte. Wij verwachten dat een effectievere HIPEC-behandeling kan leiden tot een verbetering met 10% van de huidige 50% naar 60% op 4,7 jaar na de behandeling, en dat de neveneffecten van de HIPEC niet toe zullen nemen.