UV en zonkracht
Wat is uv-straling?
Zonlicht bestaat voor een deel uit uv-straling. Er zijn 2 soorten uv-stralen waar je huidkanker van kunt krijgen:
- uvb-straling bereikt voor een deel de aarde. Het komt niet door glas heen. Deze stralen zorgen ervoor dat je huid verkleurt. Je kan hierdoor dus verbranden. Het vergroot de kans op huidkanker. Maar uvb heeft ook positieve effecten: je maakt er ook vitamine D door aan
- uva-straling: wolken of glas houden deze straling niet tegen. Het dringt daarom diep in je huid. Veel uva-straling kan je huid beschadigen. Je huid veroudert sneller en je kunt er huidkanker door krijgen
Er is een derde uv-straal: uvc. Deze uv-straling is het meest schadelijk, maar bereikt de aarde niet door de ozonlaag.
Wat is zonkracht?
De zonkracht geeft aan hoeveel uv-straling de aarde bereikt. Hoe hoger de zon staat, hoe sterker de zonkracht. De afstand die uv-stralen door de dampkring moeten afleggen, is ’s middags het kortst. De zonkracht hangt af van:
- het seizoen: in de zomer is in Nederland de zonkracht 's middags maximaal 6 of 7 en in de winter vaak minder dan 1
- tijdstip van de dag: de zonkracht is in Nederland het sterkst tussen 12.00 en 15.00 uur
- je locatie op aarde: hoe dichter bij de evenaar, hoe sterker de uv-straling en hoe kleiner de seizoensverschillen. En: hoe hoger (in de bergen), hoe sterker de uv-straling
Zonkracht op verschillende plekken
Het verbranden van je huid heeft te maken met de zonkracht. De zonkracht (ook wel uv-index genoemd) geeft aan hoeveel uv-straling het aardoppervlak bereikt. Dit varieert per seizoen en per moment van de dag. En natuurlijk per land:
- Nederland: In de zomer is de zonkracht tussen de 4 en 7. Bij zonkracht 7-8 verbrandt de onbeschermde huid al na 10-15 minuten.
- Spanje: Hier is de zonkracht vaak 10. Een onbeschermde huid verbrandt dan in minder dan 10 minuten.
- Australië: De zonkracht is down under zeer sterk, maar liefst 14 -15.
Hoe werkt zonkracht precies?
In deze video hoor je wat zonkracht is en waar en wanneer de zonkracht het sterkst is.
Dikte van de bewolking en zonkracht
Als de lucht zwaarbewolkt is, komt er nauwelijks uv-straling door. Bij heiig weer (dunne, nevelige bewolking) bereikt wél veel uv-straling de aarde.
Weerkaatsing en zonkracht
Uv-straling wordt sterker door weerkaatsing via zand en water (10 tot 20%). De weerkaatsing via verse sneeuw en ijs is zelfs 80 tot 90%.
Dikte van de ozonlaag en zonkracht
De ozonlaag beschermt onze aarde tegen uv-straling. De dikte van de ozonlaag neemt steeds meer af. Hoe dunner de ozonlaag, hoe meer uv-straling wordt doorgelaten en hoe sterker de zonkracht. De ozonlaag is het dunst boven Nieuw-Zeeland en Australië.
