Individuele plaatsing en ondersteuning van mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling van kanker.

Achtergrond
Ongeveer 40% van de 116.000 mensen die jaarlijks worden gediagnosticeerd met kanker maakt deel uit van de beroepsbevolking. Wanneer een werkende wordt gediagnosticeerd met kanker is de kans ongeveer een derde dat diegene zijn of haar baan verliest. Voor mensen die na kanker ongewild werkloos en/of (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt raken is de terugkeer naar een betaalde baan vaak moeilijk. Ze hebben een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, hebben te maken met stigmatiserende werkgevers tijdens sollicitatiegesprekken, ervaren kanker-gerelateerde werkbeperkingen en missen de steun van een werkgever en directe collega’s. Dat is een ongunstig, want we weten inmiddels dat terugkeer naar werk na een diagnose kanker bijdraagt aan iemands gezondheid en kwaliteit van leven.

In de afgelopen decennia zijn er een aantal interventies ontwikkeld die werkenden met een arbeidscontract ondersteunen bij werkbehoud of terugkeer naar werk. De groep met de meest kwetsbare positie op de arbeidsmarkt, d.w.z. zonder arbeidscontract en/of met een uitkering voor werkloosheid of arbeidsongeschiktheid, is veelal genegeerd. Vanuit het patiënt-, gezondheidszorg- en maatschappelijk perspectief is het daarom noodzakelijk om degenen die in staat en gemotiveerd zijn om te werken, maar kwetsbaarheid op de arbeidsmarkt ervaren, te ondersteunen bij het hervatten van betaald werk.

Voorgestelde oplossing

Individuele Plaatsing en Ondersteuning (IPS, in het Engelse Individual Placement and Support) ondersteunt mensen zonder werk richting een betaalde baan. IPS plaatst mensen eerst in het werk en ondersteunt hen vervolgens op het werk. IPS is zeer succesvol geweest in kwetsbare patiëntengroepen, waaronder personen met ernstige psychische aandoeningen en personen met een dwarslaesie. IPS heeft daarmee een groot potentieel om mensen die onvrijwillig werkloos of arbeidsongeschikt zijn geworden vanwege kanker, effectief te ondersteunen richting een betaalde baan.

Met de IPS interventie beogen we mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling voor kanker weer aan een betaalde baan te helpen. Dit leidt tot een betere gezondheid, hogere kwaliteit van leven, mindere sociale uitsluiting en minder financiële problemen voor hen.

Doel project
Het ontwikkelen van een interventie bestaande uit ‘Individuele Plaatsing en Ondersteuning’ voor mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling voor kanker, en het evalueren van het effect van deze interventie op terugkeer naar betaald werk.

Onderzoeksopzet
Het onderzoeksproject bestaat uit twee delen: 1) het door ontwikkelen van de ‘Individuele Plaatsing en Ondersteuning’ interventie, aangepast voor mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling voor kanker, en 2) het evalueren van de effectiviteit van deze interventie. De te ontwikkelen interventie wordt gebaseerd op IPS. Bij IPS worden mensen individueel begeleid bij het zoeken naar passend werk en ontvangen ze vervolgens werk-gerelateerde ondersteuning tijdens de eerste maanden op de nieuwe werkplek. De interventie wordt gecoördineerd door een job coach gespecialiseerd in oncologie. Deze job coach staat in nauw contact met regionale job recruiters die getraind zijn in het zoeken naar werk voor mensen na kanker. Deze recruiters zijn verantwoordelijk voor de individuele begeleiding bij het zoeken naar een betaalde baan en de job coach biedt individuele ondersteuning op de nieuwe werkplek.

Deel 1: Door ontwikkelen en aanpassen interventie
Tijdens het eerste deel van het onderzoeksproject wordt de interventie verder ontwikkeld en passend gemaakt voor de specifieke behoeften en wensen van mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling voor kanker. Dit wordt gedaan aan de hand van literatuuronderzoek, interviews met relevante betrokkenen, zoals job coaches, job recruiters en werkgevers, en focus groepen met mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na diagnose en behandeling voor kanker. Ter voorbereiding op deel 2 van het project wordt het reeds bestaande netwerk van job recruiters, job coaches en werkgevers die hun intentie uit hebben gesproken om mensen na kanker een betaalde baan aan te bieden, geïntensiveerd en verder uitgebreid.

Deel 2: Evalueren interventie
In het tweede deel van het onderzoekproject wordt een gecontroleerd, gerandomiseerd onderzoek (RCT) opgezet met een doorlooptijd van 12 maanden. Hierin wordt onderzocht of de interventie effectief is voor het verkrijgen van betaald werk. Deelnemers worden gerandomiseerd in een interventiegroep of een controlegroep. Mensen kunnen deelnemen aan deze RCT als ze: 1) tussen 6 maanden en 10 jaar geleden zijn gediagnosticeerd met kanker, 2) werkloos of arbeidsongeschikt zijn, 3) op zoek zijn naar een betaalde baan, en 4) direct willen werken. Ook wordt een kosten-effectiviteitsanalyse uitgevoerd en wordt het proces rondom het uitvoeren van de interventie geëvalueerd met alle betrokkenen: is alles volgens plan gegaan, zijn de betrokkenen tevreden en dienen we de interventie op basis hiervan nog verder te optimaliseren? Tot slot worden voorwaarden voor succesvolle implementatie bepaald, zodat stappen gezet kunnen worden richting daadwerkelijke implementatie door het opschalen van de interventie.

Verwachte uitkomsten

De vernieuwende elementen van het IPS-programma zijn het snelle plaatsen van de mensen bij een werkgever (motto: ‘Eerst plaatsen, dan trainen!’), wat in gebruikelijke zorg niet gebruikelijk is, en de actieve betrokkenheid van de werkplek. Wij verwachten dat mensen die werkloos of arbeidsongeschikt zijn na kanker en die deelnemen aan het IPS-programma zullen profiteren van deze benadering en betaald werk krijgen. Op deze manier wordt de kans op sociale uitsluiting verkleind, hun financiële positie verbeterd en de gezondheid en kwaliteit van leven van mensen na kanker verhoogd.