Het onderzoeken van de behoeften om veilige en langdurige nazorg te bieden aan overlevenden van uitgezaaid melanoom (SURVIVOR)

A.     Achtergrond en probleemstelling
Tot 2012 was de overleving voor patiënten met uitgezaaid melanoom erg slecht, de helft van de patiënten overleed binnen 1 jaar na de diagnose. Nieuwe geneesmiddelen, zoals immuuntherapie (immuun checkpoint remmers), hebben de vooruitzichten voor deze patiënten sterk verbeterd. Het uitgezaaid melanoom is hiermee veranderd van een historisch ongeneeslijke vorm van kanker naar een ziekte die mogelijk te genezen is. Daarmee rijst de vraag of en wanneer de oncologische zorg voor deze patiënten gestopt kan worden en of patiënten terug kunnen worden verwezen naar de huisartsenzorg. Aangezien deze behandeling minder dan 10 jaar geleden in Nederland is goedgekeurd, is er nauwelijks ervaring met de langdurige (bij)werking(en) en (langdurige) nazorg voor deze patiënten. Bovendien kunnen overlevenden van hersenuitzaaiingen specifieke problemen zoals cognitieve en neurologische symptomen hebben. Patiënten en betrokken zorgverleners hebben behoefte aan specifieke handvatten voor nazorg. Gezien de langdurige overleving dienen ook zorgverleners zoals huisartsen en bedrijfsartsen betrokken te worden bij het bieden van geschikte nazorg voor deze nieuwe groep overlevenden.
B.     Onderzoeksrichting/voorgestelde oplossing
Doel van dit onderzoek is bij te dragen aan optimale nazorg voor patiënten met uitgezaaid melanoom die langdurig leven na behandeling, met aandacht voor kwaliteit van leven en terugkeer naar werk.
De Safe Stop studie, een studie die open is in alle 14 melanoomcentra in Nederland, onderzoekt de veiligheid van het eerder staken van immuuntherapie wanneer er sprake is van een goede tumor respons. In de huidige studie zullen we de radiologiebeelden (o.a. CT-scans) analyseren om te bepalen of de frequentie van CT-scans verminderd kan worden, zodat ook de stralingsbelasting verlaagd wordt. Deze gegevens helpen te bepalen of de oncologische zorg veilig kan worden stopgezet en zo ja, wanneer en voor welke patiënten.  
Voor het bieden van de juiste nazorg zal met dit onderzoek gedetailleerd worden uitgezocht waar patiënten en hun zorgverleners behoefte aan hebben. Dit wordt onderzocht met zowel vragenlijstonderzoek als met individuele diepte-interviews en in focusgroepen met 6-8 deelnemers. Bij dit onderzoek worden ook niet-oncologische zorgverleners zoals huisartsen betrokken, omdat zij verantwoordelijk zullen zijn voor een deel van deze nazorg. Behoud van of terugkeer naar werk brengt specifieke uitdagingen met zich mee voor patiënten met kanker en heeft daarom extra aandacht in dit onderzoek. Zowel patiënten als professionals die betrokken zijn bij werk-gerelateerde kwesties, zoals bedrijfs- en verzekeringsartsen worden gevraagd naar handvatten om terugkeer naar of behoud van werk te faciliteren.
De kennis die met dit onderzoek wordt vergaard zal richting geven aan de ontwikkeling van op maat gemaakte nazorg voor de overlevenden van uitgezaaid melanoom.

C.     Relevantie
Doel van deze studie is het in kaart brengen van de zorg voor overlevenden van uitgezaaid melanoom in de toekomst. Hierbij richten we ons niet alleen op de medische nazorg, maar ook op het verbeteren van kwaliteit van leven met specifieke aandacht voor (psychologische) nazorg en terugkeer naar werk. Dit draagt bij aan een van de KWF hoofddoelen, waarbij gestreefd wordt naar een betere kwaliteit van leven voor (voormalige) patiënten met kanker.

D.     Onderzoeksvragen
1. Kunnen we de medisch-oncologische follow-up voor overlevenden van uitgezaaid melanoom optimaliseren?
2. Met welke uitdagingen krijgen overlevers van gemetastaseerd melanoom, inclusief overlevers van hersenuitzaaiingen, te maken en hoe kan de nazorg verbeterd worden?
3. Wat zijn de uitdagingen en behoeften voor niet-oncologische zorgverleners om nazorg te bieden aan overlevenden van uitgezaaid melanoom, inclusief ondersteuning bij behoud/terugkeer naar werk?

E.      Onderzoeksopzet
WP 1: Uitbreiding van de Safe Stop studie            
In deze WP zal de huidige Safe Stop studie worden uitgebreid met als doel:          
(A) Bepalen van het optimale (radiologische) follow-up schema voor overlevenden van uitgezaaid melanoom
B) Uitbreiden van het kwaliteit van leven (QoL) onderzoek. Door de looptijd te verlengen van 5 naar 10 jaar worden ook veranderingen in QoL na het stoppen van oncologische controles bestudeerd.
In deze WP wordt aan alle patiënten die zijn geïncludeerd in de Safe Stop studie toestemming gevraagd of QoL vragenlijsten extra mogen worden verstuurd (jaarlijks gedurende 5 jaar). De medische en radiologische gegevens die verzameld zullen worden vormen geen extra belasting voor patiënten omdat deze data al beschikbaar zijn.
WP 2: Gedetailleerd in kaart brengen van lange- termijn behoeften van overlevenden van gemetastaseerd melanoom
In deze WP wordt inzicht verkregen in de behoeften aan nazorg van overlevenden van uitgezaaid melanoom, specifieke uitdagingen voor overlevenden met hersenuitzaaiingen en behoeften aan ondersteuning bij terugkeer naar werk.
Overlevenden van uitgezaaid melanoom met en zonder hersenuitzaaiingen worden gevraagd voor diepte-interviews, waarin geïnventariseerd wordt welke behoeften aan nazorg overlevenden hebben. Bij patiënten met hersenuitzaaiingen wordt aanvullend onderzoek gedaan: specifieke medische gegevens en vragenlijsten worden afgenomen.  
Terug naar werk is een belangrijk thema bij overlevers van kanker. Daarom zullen patiënten gevraagd worden vragenlijsten in te vullen en deel te nemen aan focusgroepen waarin specifieke thema’s rondom behoud van/terugkeer naar werk aan bod zullen komen.
WP3: Inventarisatie van behoeften van zorgverleners om adequate nazorg te kunnen bieden aan overlevenden van uitgezaaid melanoom   
In deze WP zullen de behoeften van gezondheidszorgprofessionals in het bieden van nazorg aan overlevenden van gemetastaseerd melanoom in kaart worden gebracht met focusgroepen, waarbij extra aandacht wordt besteed aan terugkeer naar werk. Samen met de afdeling huisartsgeneeskunde wordt een nascholing voor huisartsen ontwikkeld met als doel de medische kennis en nazorg voor overlevenden van uitgezaaid melanoom te optimaliseren.

F.      Verwachte uitkomsten
Dit onderzoek zal bijdragen aan de ontwikkeling van goede nazorg voor overlevenden van gemetastaseerd melanoom. Naast het bepalen van de optimale (radiologische) follow-up voor deze overlevers, zal o.a. gekeken worden naar nazorg op maat voor overlevenden van melanoom-hersenmetastasen, een overdrachtsplan voor huisartsen en de rol van bedrijfsartsen om de terugkeer naar het werk te vergemakkelijken.
G.     Omschrijving stappen nodig om resultaat te implementeren
Resultaten van deze studie worden gepresenteerd aan vakgenoten op (inter-)nationale congressen en gepubliceerd in vakbladen en zullen ook bij voorlichtingsbijeenkomsten aan patiënten en andere geïnteresseerden worden gepresenteerd. De kennis zal bijdragen aan nazorg op maat voor deze specifieke patiëntengroep, de overlevers. Afhankelijk van de verkregen resultaten zal het nazorgplan voor deze patiënten in samenwerking met verschillende –mogelijk betrokken – afdelingen zoals psychologie, huisartsgeneeskunde en bedrijfsgeneeskunde worden ingericht.