De rol van het brein in kanker- gerelateerde vermoeidheid. Hoe ziektegedrag aanhoudt na genezing
Onderzoekssamenvatting
Vermoeidheid is een groot probleem onder (ex)kankerpatiënten. Wat is de rol van kanker, chemotherapie en het afweersysteem in vermoeidheid? Kan Ritalin de vermoeidheid mogelijk verhelpen?
Met dit onderzoek willen de onderzoekers bestuderen of vermoeidheid tijdens en na een kankerbehandeling samengaat met veranderingen in keuzegedrag. Bovendien willen zij de rol van een langdurige ontstekingsreactie in kaart brengen en onderzoeken of Ritalin als behandeling ingezet kan worden.
Waarom is dit onderzoek nodig?
Dit onderzoek is nodig omdat vermoeidheid na kanker een groot probleem is. Ongeveer 70% van de ex-kankerpatiënten kampt met vermoeidheidsproblemen. Normaliter is gedragstherapie de aangewezen behandeling maar mogelijk zijn medicijnen ook een optie, namelijk ritalin.
Wat is keuzegedrag? Voordat je tot actie overgaat besluit het brein eerst of deze actie wel zinvol is, d.w.z. meer oplevert dan het kost. Dit is keuzegedrag en hier zijn verschillende breinnetwerken bij betrokken. De hersenstof dopamine speelt hier een centrale rol in.
Door kanker en chemotherapie komt een ontstekingsreactie op gang. Als die langdurig aanhoudt dan kan dat leiden tot veranderingen in dopamine en het brein. Hierdoor kan normaal keuzegedrag veranderen in ziektegedrag. Zo liet een experiment zien dat proefpersonen die zich ziek en moe voelden geen hoge inspanning meer wilden leveren (knijpen in een gripforce) in ruil voor een beloning (geldbedrag). Hoe ontstaat ziektegedrag en kun je dat verhinderen?
Wat levert dit onderzoek op?
Uit dit onderzoek zal moeten blijken hoe vermoeidheid tijdens en na kanker ontstaat en hoe je die kan verhinderen. Bovendien, als het afweersysteem hier en rol in speelt via dopamine dan is een medicinale behandeling (Ritalin) van de vermoeidheid mogelijk een optie.
Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?
Om dit onderzoek uit te voeren zullen de onderzoekers vermoeidheid op verschillende manieren bestuderen.
- 35 vermoeide en 35 niet-vermoeide ex-kanker patiënten (>2 jaar na behandeling) vergelijken.
- 70 patiënten die behandeling ondergaan vergelijken. Hierbij gaat het om alleen operatie versus operatie en chemotherapie;
- Bestaande onderzoeksgegevens van gezonde proefpersonen bij wie het afweersysteem tijdelijk geactiveerd is bestuderen.
- Onderzoeken of Ritalin deze gedrag- en hersenveranderingen in vermoeide ex-kankerpatiënten normaliseert.
Voor het in kaart brengen van vermoeidheidsgerelateerde gedragsveranderingen zijn neuro-imagingtechnieken beschikbaar.