COVID-19 infectie als aandrijver voor de reactivatie van “slapende” uitgezaaide kankercellen

Uitzaaiing van kanker is een veelvoorkomende complicatie bij kankerpatiënten en verhoogt het risico op overlijden sterk. Ook patiënten die behandeld zijn en een remissie bereikt hebben kunnen een reactivatie van hun kanker krijgen. Een van de manieren waarop dit kan gebeuren is door middel van reactivatie van uitgezaaide "slapende" kankercellen. In het COVID-META project willen wij onderzoeken welke factoren bij kunnen dragen aan de reactivatie van deze kankercellen.

Voorgestelde oplossing / doelstelling

Omdat virale infecties zoals griep en COVID-19 ontsteking in de longen veroorzaken willen wij onderzoeken of deze ontsteking bijdraagt aan de reactivatie van slapende kankercellen.

Onderzoeksvragen

Tijdens de COVID-19 pandemie stegen de sterftecijfers onder kankerpatiënten in remissie sterk. In eerste instantie dachten we dat dit te verklaren was door een verhoogde vatbaarheid voor de ziekte of door vertraagde screening en behandeling van kanker. Uit epidemiologisch onderzoek bleek echter dat deze factoren het effect niet volledig verklaarde. Daarom kwamen wij tot de volgende hypothese: Virale longinfecties zoals COVID-19 verhogen het risico op sterfte door reactivatie van "slapende" uitgezaaide kankercellen. We willen ook onderzoeken of deze uitzaaiingen ook op andere plekken in het lichaam voor kunnen komen en op welke vormen van kanker deze bevindingen van toepassing zijn.

Plan van aanpak / onderzoeksopzet

Uit ons voorwerk blijkt dat longinfecties in een muismodel inderdaad longmetastases kunnen activeren. Bovendien lieten wij in twee onafhankelijke epidemiologische studies in het Verenigd Koninkrijk en de VS zien dat longmetastases en kanker-gerelateerde sterfte vaker voorkwamen in kankerpatiënten na een positieve COVID-19 test. Deze resultaten vragen echter om validatie in een groot, goed beschreven cohort. Daarom stellen wij nu voor om de nationale kankerregistratie van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) te combineren met test positiviteit en sterfte cijfers van het centraal bureau voor statistiek (CBS). Zo kunnen wij namelijk evalueren of COVID-19 positiviteit ook in Nederland bijdraagt aan het risico op reactivatie van uitzaaiingen van kanker en of dit bijdraagt aan een verhoogde sterfte onder patiënten in remissie. 

Verwachte uitkomst / relevantie voor de kankerpatiënt

Deze analyses zullen belangrijke consequenties hebben voor de behandeling en preventie van uitgezaaide kanker bij patiënten in remissie. U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan preventie van infecties door vaccinatie en het dragen van beschermende kleding. In Nederland gaat het om meer dan 400.000 personen waarvoor deze informatie van belang zou kunnen zijn. 

Vervolgstappen / implementatie

Nadat de associatie gevalideerd is, kunnen we onderzoeken of vaccinatie inderdaad het risico op uitzaaiingen verminderd. Daarnaast kunnen onze bevindingen gedeeld worden met kankerpatiënten in remissie zodat ze voorzorgsmaatregelen kunnen nemen.