Amsterdam,
17
januari
2023
|
07:00
Europe/Amsterdam

Nederlandse Kankeratlas enorme kans op gericht preventiebeleid

Op 17 januari heeft het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) de Nederlandse Kankeratlas gelanceerd. Op de website is op basis van postcodegebied te zien op welke plekken in Nederland verschillende soorten kanker meer of minder dan gemiddeld voorkomen. KWF heeft naar aanleiding van de publicatie van de atlas besloten om 6 miljoen euro beschikbaar te stellen voor nieuwe GGD-plannen om met gemeenten gericht aan kankerpreventie te gaan werken in die gebieden waar een bepaalde vorm van kanker meer voorkomt dan verwacht. KWF hoopt dat de Kankeratlas beleidsmakers, burgers en gezondheidsprofessionals meer inzicht geeft en leidt tot gerichtere en specifiekere preventie. Ook zijn de inzichten nuttig voor de partners van het Nederlands Kanker Collectief bij het maken van de Nederlandse Kanker Agenda. Die heeft als doel om de impact van kanker op onze samenleving te verminderen. 

Er zijn 3 kankersoorten waar een lokale aanpak zeer succesvol kan zijn: 

Huidkanker

Uit de Kankeratlas blijkt dat langs de kust meer huidkanker voorkomt dan gemiddeld in Nederland. Volgens IKNL wordt dit waarschijnlijk veroorzaakt door blootstelling aan een hoger aantal zonuren en sterkere zonkracht langs de kust. Blijvende voorlichting over goede zonbescherming, het voorkomen van zonverbranding vanaf jonge leeftijd en groene, schaduwrijke leefomgevingen speelplekken zijn daarom belangrijk. Met zonbeschermingsmaatregelen kan bijvoorbeeld een Zonbeschermingsplan worden opgezet. Meer informatie over veilig zonnen.  

Longkanker

Ook bij longkanker is veel variatie te zien. Opvallend is dat dat vaker voorkomt in gebieden met een achterblijvende sociaaleconomische status. Zo’n 80% van de longkankergevallen heeft roken als oorzaak, 10% komt door luchtverontreiniging en van 10% is niet precies duidelijk hoe het komt. Het is daarom aannemelijk dat er meer gerookt is in die gebieden waar het aantal longkankerdiagnoses hoger is. KWF hoopt dat lokale overheden meer dan nu het geval is inzetten op rookpreventie en verbetering van de lokale luchtkwaliteit in die gebieden. Uit recent onderzoek van het Amsterdam UMC bleek dat het aantal tabaksverkooppunten in armere wijken hoger is dan in omliggende gebieden. De Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (Hartstichting, KWF en Longfonds) pleiten er in de politiek voor om het aantal tabaksverkooppunten zo snel mogelijk omlaag te brengen en daarbij ook te letten op de verdeling per wijk en in de buurt van scholen.
Meer over longkanker en stoppen met roken op de site van KWF. 

Baarmoederhalskanker

Ook bij baarmoederhalskanker zijn er landelijke verschillen. Volgens IKNL komt dat mogelijk omdat bij vrouwen die meedoen aan het bevolkingsonderzoek een voorstadium van de ziekte eenvoudig is op te sporen en kan worden weggehaald nog voor het zich ontwikkelt. De groep vrouwen die onderzocht is krijgt daardoor geen baarmoederhalskanker en is dan ook niet te zien in de registratie. Volgens KWF is deelname aan bevolkingsonderzoek een van de verklaringen. Het lijkt erop dat het bevolkingsonderzoek zijn vruchten afwerpt. We vinden het daarom belangrijk dat vrouwen ingaan op de uitnodiging voor de screening. Door lokale deelname aan het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker te bevorderen kan de ziekte op die plekken worden aangepakt waar het meer voorkomt dan anders.
Meer informatie over Baarmoederhalskanker. 

Meer informatie

KWF realiseert zich dat de cijfers uit de atlas ook veel vragen oproepen die (nog) niet beantwoord kunnen worden door gezondheidsprofessionials en waarvoor meer onderzoek nodig is. Het is ook belangrijk om te erkennen dat ongeveer een derde van alle kankergevallen voorkomen kan worden door gezonde leefstijl of leefomgeving en beïnvloedbaar is. Ook is het belangrijk om te beseffen dat een verhoogde kans in een postcodegebied niets zegt over de kans die je zelf hebt op een bepaalde vorm van kanker. Meer uitleg hierover is te vinden op http://iknl.nl/kankeratlas.

Boilerplate

Vanaf februari kunnen GGD'en lokale en regionale preventieplannen bij KWF indienen. Het totaalbedrag van €6 miljoen zal verdeeld worden over de plannen waarvan we de meeste impact verwachten. Meer informatie over het indienen van de plannen volgt eind januari via mail en op https://www.kwf.nl/onderzoek/financieringsinformatie/financieringsmogelijkheden