Borstzelfonderzoek

Vertrouwd raken met je borsten

Borsten ontwikkelen zich een leven lang. Wanneer je 20 bent zien ze er anders uit dan wanneer je 50 bent. Ook voelen borsten anders aan als je ouder bent, dan wanneer je jonger bent. Het is belangrijk voor een vrouw, om vertrouwd te raken of zijn met haar borsten. Zo weet je wat bij jou normaal is en kun je eventuele veranderingen en afwijkingen eerder opmerken.

Wat is normaal?

Om verdachte veranderingen te herkennen is het belangrijk dat je van je borsten weet wat normaal is. Het is heel gewoon dat de borsten niet precies gelijk van formaat zijn. Sommige vrouwen hebben van jongs af aan al een of twee ingetrokken tepels. Dat is dan niets om je druk over te maken.

Een borst bestaat voor een groot deel uit klierweefsel. Wanneer je je borsten bevoelt kan het onder de huid hobbelig of bobbelig aanvoelen. Dat is het klierweefsel. Voel je in je borst een knobbeltje, dan kan dat wijzen op een tumor, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Vaak gaat het om een cyste, een met vocht gevulde holte of een bindweefselknobbel.

Hoe voelt een knobbeltje in de borst?

Wanneer er wordt gesproken over een knobbeltje in de borst, wordt er een verdikking die anders dan ‘normaal’ voelt bedoeld. Een knobbeltje kan aanvoelen als een knikker, dus hard en glad. Maar het kan ook voelen als een harder of wat stugger plekje dat anders voelt dan de rest van de borst.

Het kan ook voelen als een langwerpige zwelling of een schijf die verdikt is. Voel je een knobbeltje of plekje dat niet snel verdwijnt, dan is het verstandig om een afspraak te maken bij de huisarts. Hij of zij kan je doorverwijzen voor verder onderzoek.

Waar let je op bij borstzelfonderzoek?

• Ongewoon hard knobbeltje in de borst
• Deukjes, kuiltjes of putjes in de huid
• Bult(je) op de borst
• Verharding van de borst
• Verandering van de huid of bijvoorbeeld een huidzweertje dat niet goed geneest
• De huid van de borst ziet er afwijkend uit, als een soort sinaasappelhuid, schilferig en roodheid
• Vorm of grootte van de borst verandert
• Borst voelt warm aan en is rood gekleurd
• Dikke ader in de borst
• Veranderingen van de tepel met verschijnselen als roodheid, schilfertjes of eczeem
• Ingetrokken tepel (behalve als je dat altijd al hebt gehad)
• Verdikt strengetje naar de tepel
• Vocht uit de tepel (bloederig, waterig, melkachtig of groenig van kleur)
• Pijn in de borst op een plek waar ook het klierweefsel anders aanvoelt/Pijnlijke, anders aanvoelende plek in de borst
• Zwelling in de oksel

Hoe check je je borsten? 

1.    Ga voor de spiegel staan en kijk naar je borsten. Check of je iets opvallends ziet.
2.    Naast kijken is het ook belangrijk om te voelen.
3.    Leg je linkerarm in je nek en voel met je vlakke rechterhand je linkerborst.
4.    Voel met zachte draaiende bewegingen elk gedeelte van je borst, van buiten naar binnen. Het is belangrijk om helemaal tot aan je sleutelbeen en oksel te voelen.
5.    Check of je een knobbel, verharding of andere verandering voelt.
6.    Doe hetzelfde met je rechterborst.
7.    Voel of zie je iets anders dan normaal of maak je je zorgen? Ga dan naar je huisarts. 
 

Leer je borsten kennen

Door regelmatig voor de spiegel je borsten te bekijken, leer je je borsten kennen. Veel afwijkingen kun je wel zien, maar niet voelen. Voelen alleen, is daarom niet betrouwbaar. Het is bijvoorbeeld gewoon wanneer de ene borst iets groter is dan de andere. Bij sommige vrouwen zijn van jongs af aan al een of beide tepels ingetrokken. 

Wanneer je jouw borsten bevoelt, kan het onder de huid wat hobbelig aanvoelen. Dit is normaal en wordt veroorzaakt door het klierweefsel in de borst. Door goed en regelmatig naar je borsten te kijken merk je een afwijking sneller op. Ook Borstkankervereniging Nederland adviseert dan ook om goed en regelmatig te kijken. 

Veranderende borsten door menstruatie, zwangerschap en borstvoeding 

Menstruatie en zwangerschap hebben invloed op het uiterlijk en de gevoeligheid van je borsten. Ongesteldheid kan er voor zorgen dat je borsten anders aanvoelen dan de periode ervoor of erna. Deze veranderingen kunnen onschuldig zijn. Voel of zie je iets vreemds tijdens de cyclus? Houd het in de gaten en kijk of het verandert na je ongesteldheid.
Ook hier geldt: vertrouw je het niet, neem dan contact op met je huisarts.

Tijdens de zwangerschap en/of de periode van borstvoeding, veranderen borsten ook. Het is raadzaam om ook dan goed op te letten en je borsten in de gaten te houden.
Bedenk je dat veel afwijkingen of symptomen in de borst geen kanker zijn. Houden veranderingen in de borst langere tijd aan, neem dan contact op met je huisarts.