Amsterdam,
25
januari
2023
|
15:52
Europe/Amsterdam

Bevolkingsonderzoek borstkanker

In Nederland krijgen alle vrouwen tussen de 50 en 75 jaar, 1 keer in de 2 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.

KWF is overtuigd van het nut van dit bevolkingsonderzoek en twijfelt niet aan de huidige leeftijdsgrenzen. KWF vindt het wel belangrijk dat vrouwen zich goed laten informeren over de voor- en nadelen van iedere methode zodat ze een goede keuze kunnen maken.

Röntgenfoto

Bij het bevolkingsonderzoek maakt de dokter röntgenfoto’s van je borsten om te kijken of er kankercellen in zitten. Dit heet een mammografie. Ontdekt de arts een afwijking  op de foto’s? Dan is vervolgonderzoek nodig om te kijken of er echt iets aan de hand is. Het RIVM is verantwoordelijk voor de coördinatie van alle bevolkingsonderzoeken.

Ontwikkelingen 

De Gezondheidsraad komt naar verwachting eind 2023 met een advies over de toekomst en verdere verbetering van het bevolkingsonderzoek borstkanker. De raad heeft hiervoor in januari 2023 verschillende partijen gevraagd om input te geven, waaronder KWF. Wij hebben de raad gevraagd om in het advies de mogelijkheden mee te nemen van bevolkingsonderzoek dat is gebaseerd op het risico op borstkanker: 

  • De meeste vrouwen hebben een gemiddeld borstkankerrisico. 
  • Een kleinere groep vrouwen heeft een verhoogde kans om in haar leven borstkanker te krijgen. 

Pas je het bevolkingsonderzoek aan op het risico dat vrouwen hebben? Bijvoorbeeld door andere onderzoeksmethoden of minder vaak onderzoeken. Dan is de verwachting dat de huidige nadelen als overdiagnostiek en overbehandeling minder voorkomen. We willen de komende jaren ook gericht wetenschappelijk onderzoek financieren om deze verandering mogelijk te maken.

Voordelen bevolkingsonderzoek borstkanker 

Met dit onderzoek kan de dokter afwijkingen opsporen die je zelf vaak niet kunt voelen. Je bent er dan vroeger bij:

  • Je overlevingskansen zijn dan vaak beter
  • Je hebt soms een minder zware behandeling nodig

Door het bevolkingsonderzoek borstkanker overlijden er per jaar gemiddeld 1000 vrouwen minder aan borstkanker.

Nadelen bevolkingsonderzoek borstkanker

  • Na vervolgonderzoek kan blijken dat de afwijking toch geen borstkanker was. In dat geval is er onnodige onzekerheid geweest.
  • Bij sommige vrouwen groeit de tumor die ontdekt is zo langzaam, dat zij er tijdens hun leven geen last van zouden krijgen. Zij kunnen door het bevolkingsonderzoek een behandeling krijgen die eigenlijk niet nodig was geweest.
  • Daarnaast is deelname aan het bevolkingsonderzoek een momentopname. Dit kan leiden tot schijnzekerheid. Waardoor mensen niet naar de huisarts gaan met klachten. Maar wachten tot het volgende bevolkingsonderzoek.

Hoe worden de leeftijdsgrenzen bepaald? 

De overheid bepaalt wie wordt uitgenodigd voor een bevolkingsonderzoek op basis van langlopende onderzoeken en proefbevolkingsonderzoeken. Het is daarbij belangrijk dat de gezondheidswinst opweegt tegen de risico’s voor de groep die wordt onderzocht. 
De meeste vrouwen die borstkanker krijgen zijn ouder dan 50 jaar. De kans om borstkanker te krijgen is dus veel groter in deze leeftijdsgroep. 

  • Vrouwen jonger dan 50 jaar hebben vaak veel bind- en klierweefsel in de borsten. Daardoor ziet de arts vaak een afwijking die geen borstkanker is. Je kunt daardoor voor niets een tijd bang of onzeker zijn. 
  • Bij vrouwen boven de 75 jaar groeit een tumor meestal heel langzaam. Het kan zijn dat de arts tijdens het bevolkingsonderzoek, borstkanker ontdekt waar je anders nooit last van gehad zou hebben. Je krijgt dan onnodig een behandeling die zwaar kan zijn.

KWF twijfelt niet aan de huidige leeftijdsgrenzen van het bevolkingsonderzoek.

Borstzelfonderzoek 

Uit onderzoek blijkt dat borstzelfonderzoek niet leidt tot minder sterfte aan borstkanker. Ook wordt borstkanker bij vrouwen die regelmatig hun borsten onderzoeken niet vroeger ontdekt. Iedere vrouw moet dan ook zelf de keuze maken of ze borstzelfonderzoek wil doen. Door zelfonderzoek raakt een vrouw wel vertrouwd met haar lichaam: bijvoorbeeld hoe de borsten aanvoelen en hoe de huid eruit ziet. Een vrouw weet dan wat normaal is en kan een verandering sneller voelen of zien. 

Ga met deze klachten naar de huisarts

Heb je klachten bij je borsten? Voel je iets of zien je borsten er anders uit? Wacht dan niet tot je een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker krijgt. 

Maak een afspraak bij je huisarts bij deze klachten: 

  • een knobbeltje in je borst 
  • een verdikt strengetje naar je tepel 
  • deukjes of kuiltjes in je huid 
  • je tepel is sinds kort ingetrokken 
  • een verandering van je tepel: roodheid, huidschilfers of een soort eczeem 
  • er komt vocht uit de tepel 
  • steeds pijn in (1 van) je borsten, op een plek waar ook het klierweefsel anders aanvoelt 
  • je borst voelt warm en is rood. Soms lijkt de huid op een sinaasappelschil 
  • een wondje op de huid van de borst, dat niet geneest 

Deze veranderingen kunnen door kanker komen. Maar het kan ook iets anders zijn. Soms stuurt je huisarts je naar het ziekenhuis voor meer onderzoek.