Amsterdam,
17
april
2023
|
11:06
Europe/Amsterdam

NWO en KWF financieren nieuwe manieren om kanker vroeg op te sporen

NWO en KWF Kankerbestrijding investeren ruim 4,3 miljoen euro in innovatieve manieren om kanker sneller en effectiever op te sporen. Het betreft grootschalige opsporing van kanker in bloed, het opsporen van mondholtekanker in zelf afgenomen monsters, vroegdiagnostiek van alvleesklierkanker in alvleeskliersap en het screenen op baarmoederhalskanker met een urinetest, ter verhoging van de deelname onder vrouwen met een migratieachtergrond. 

Vroegtijdige opsporing van kanker vergroot de kans op een succesvolle (en minder zware) behandeling. Dat is niet alleen enorme winst voor de patiënt, maar ook voor de maatschappij en ons zorgstelsel. NWO en KWF zetten met de financiering van 4 innovatieve onderzoeksprojecten de volgende stap in de vroege opsporing van kanker. Hierin komt technologische expertise samen met kennis uit de medische wetenschap, zorg, psychologie, sociologie en communicatie. Private co-financiers dragen nog eens ruim 1,5 miljoen bij aan de projecten. 

Toegewezen projecten

 

1.       LargE SCALe eArly deTectIon Of caNcer (ESCALATION)


Projectleider: prof. dr. G.A. (Gerrit) Meijer
Instituut: Antoni van Leeuwenhoek/ Nederlands Kanker Instituut
Toegewezen bedrag: 1,3 miljoen

Kanker kost levens en veroorzaakt verlies van kwaliteit van leven, verdriet en hoge zorgkosten. Vroege opsporing kan hier iets aan doen. Een nieuwe, veelbelovende methode kan kleine fragmenten DNA afkomstig van een tumor (ctDNA, circulerend tumor-DNA) meten in bloed en zo allerlei vormen van kanker opsporen. Scores van genetische en omgevingsrisicofactoren kunnen mogelijk helpen om de screening verder te verbeteren en aan te passen aan de persoonlijke situatie van de deelnemers. Het ESCALATION-team wil de waarde van ctDNA voor screening, in combinatie met risicofactoren, onderzoeken bij 6.000 bloeddonoren.

Co-financiers:
DELFI diagnostics
foundation Sanquin Blood Supply
Bijdrage (in cash en in kind): 1,25 miljoen euro
 

2.       Uitbreiding van het therapeutische venster voor alvleesklierkanker: alvleeskliersap als een nieuwe biomarkerbron voor vroege opsporing van alvleesklierkanker
 

Projectleider: prof. dr. M. (Maikel) Peppelenbosch 
Instituut: Erasmus MC/ TU Delft
Toegewezen bedrag: 737.250 euro

Alvleesklierkanker is een extreem dodelijke ziekte. Daarom krijgen mensen met aanleg voor deze kanker intensieve controles met medische beeldvorming. Helaas blijkt de kanker toch vaak te laat aan het licht te komen. Er zijn aanwijzingen dat de kanker wel op tijd kan worden ontdekt in het sap van de alvleesklier. In dit project onderzoekt men in hoeverre dat klopt, voor welke risicogroepen het controleren van alvleeskliersap een doelmatige methode is om alvleesklierkanker te voorkomen en wat het psychologisch effect van verbeterde diagnostiek is op de mensen uit hoogrisicogroepen. 

Co-financiers:
ChiroClin/ Tramedico
Stichting Lever en Darm Onderzoek
Bijdrage (in cash en in kind): 78.500 euro

3.       OralScreen: Vroegtijdige opsporing van mondkanker en pre-kanker met een niet-invasieve genetische test


Projectleider: dr. J.B. (Jos) Poell
Instituut: Amsterdam UMC - locatie VUmc
Toegewezen bedrag: circa 1,25 miljoen euro

Mondholtekanker wordt vaak in een laat stadium ontdekt, wat ten koste gaat van de overlevingskansen en kwaliteit van leven. In de mondholtekankercellen en voorlopers daarvan zijn genetische veranderingen aanwezig. Het team van Jos Poell onderzoekt of deze veranderingen met een nieuwe test zijn op te sporen in zelf afgenomen mondspoelsels of borstelmonsters. Andere onderzoeksvragen betreffen de bereidheid van patiënten en dokters om de test te gebruiken, en het draagvlak om de test te implementeren in de praktijk. Hierbij is specifieke aandacht voor diversiteit en geïnformeerde besluitvorming.

Co-financier:
Cyclomics
Bijdrage (in cash en in kind): 150.000 euro
 

4.       For Women, With Women (4WWW): Verhogen van de efficiëntie en effectiviteit van het baarmoederhalskankerscreeningsprogramma met een participatieve technologische benadering voor de ontwikkeling van lab-on-a-chip screening in urine


Projectleider: prof. dr. R.D.M. (Renske) Steenbergen 
Instituut: Amsterdam UMC - locatie VUmc/ Cancer Center Amsterdam
Toegewezen bedrag: circa 1,1 miljoen euro

Deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker kan tot 92% van sterfte voorkomen, maar de deelname is laag. Nederlandse vrouwen met een migratieachtergrond doen minder vaak mee aan dit screeningsonderzoek. De kans op sterfte aan baarmoederhalskanker in deze groep is daardoor 1,8 keer zo hoog. In het 4 Women, With Women (4WWW)-project maken vrouwen uit deze doelgroep samen met andere betrokkenen zelf een nieuwe, breed gedragen screeningstest, zoals een thuistest die urine analyseert. Het doel is om de deelname aan het bevolkingsonderzoek met 25% te verhogen, met name bij vrouwen met een migratieachtergrond. 

Co-financiers:
Selfscreen
Novosanis
Demcon
Micronit
Bijdrage (in cash en in kind): 120.000 euro

Kennis en innovatie

De onderzoeken zijn toegekend binnen het programma ‘KWF-NWO: vroegtijdige opsporing van kanker – innovaties voor detectie en diagnose. Deze samenwerking komt voort uit de Kennis- en innovatieagenda (KIA) Gezondheid en Zorg. De centrale missie van deze KIA is ‘Langer gezond’. Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt zeker in de oncologie.

Het partnerschap is onderdeel van het onderzoek binnen het Kennis- en innovatieconvenant (KIC). Dit staat voor baanbrekende innovatieve oplossingen met maatschappelijke en economische impact. Bedrijven, kennisinstellingen en overheden investeren samen in bedrijfsmatige toepassing van kennis om met slimme technologieën grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken.