Zelfcompassie bij borstkanker

Het thema van de borstkankermaand 2022 is zelfliefde. Voor iedereen geldt dat zelfliefde belangrijk is. Door lief te zijn voor je lichaam leer je je lichaam goed kennen. Zo kun je eventuele signalen die kunnen duiden op borstkanker tijdig herkennen. Want over het algemeen geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter de vooruitzichten.

Lief zijn voor jezelf in tijden van kanker is minstens zo belangrijk. Daarom vragen we dit jaar ook aandacht voor zelfcompassie. Zelfcompassie staat voor een positieve, warme en vriendelijke houding tegenover jezelf, zeker in tijden van tegenslag.  Zodat je jezelf leert te omarmen zoals je bent, na de diagnose en behandeling. Want kanker heeft niet alleen lichamelijk een enorme impact, maar ook mentaal.

Onderzoek zelfcompassie 

Uit de laatste resultaten van een in 2019 opgestart onderzoek van KWF (Pink Ribbon is onderdeel van KWF) komt naar voren dat zelfcompassie een mogelijke oplossing biedt om met die emoties en klachten beter te kunnen omgaan. Voorbeelden van zelfcompassie zoals ervaren door mensen met kanker: wees mild voor jezelf; weet wat je nodig hebt en wanneer en bewaak je grenzen. Maar, hoe doe je dat? 

5 voorbeelden van zelfcompassie

Vriendelijk voor jezelf zijn

Vriendelijk voor jezelf zijn kan bijvoorbeeld door het jezelf niet kwalijk te nemen als je niet meer hetzelfde kan als voor de diagnose. En te erkennen dat je je best doet. Voorbeeld patiënt: maar 1m2 in de tuin schoffelen i.p.v. de hele tuin, zoals vroeger, en daar trots op zijn.

Omgaan met angst en onzekerheid

Veel mensen beschrijven het krijgen van kanker als iets wat alle vaste grond onder je voeten vandaan haalt. Het gaat vaak gepaard met veel angsten. Als we angst ervaren, zijn we bezig met onszelf beschermen tegen gevaar: een nuttige en logische reactie. Dit maakt het nog geen prettig ervaring, het kost veel energie. Het kan daarom helpen om angst te herkennen en het niet meteen weg te drukken. Daar zijn verschillende oefeningen voor. Voorbeeld patiënt: “Soms helpt het mij bij angst wel om te bedenken dat je een van de vele bent, je bent niet alleen.”

Goed voor je lichaam zorgen

Veel mensen zijn na de diagnose bezig met leefstijl, zoals voldoende bewegen en gezond eten. Ook uiterlijke veranderingen en veranderingen in seksualiteit en intimiteit spelen voor veel mensen. Dit kan veel zelfkritiek oproepen. Met zelfcompassie kun je kijken wat voor jou echt helpt, niet wat je vindt wat zou moeten. Bijvoorbeeld door jezelf rust te gunnen, haalbare doelen te stellen en jezelf te bemoedigen in plaats van af te straffen als iets niet lukt. We noemen dit ook wel: je eigen supporter i.p.v. tegenstander zijn. Voorbeeld patiënt: “Voor mij werkt het om dingen overzichtelijk te maken. Kleine stapjes doen, dat geeft dan ook een stukje voldoening. Dat bevordert je motivatie. Ik heb het weer gered, dat stukje wandelen of sporten of zoiets.”

Steun vragen aan anderen of juist grenzen stellen

Veel mensen krijgen na de diagnose van alle kanten berichten en kaarten en vragen hoe het gaat, ook van mensen die ze normaal niet spreken. Naast dat dit heel prettig en betrokken kan zijn, is het voor velen ook confronterend om op deze manier steeds aan de ziekte herinnerd te worden. Zelfcompassie is niet alleen ‘soft’, maar gaat ook over ‘nee’ zeggen als dat je verder helpt. (Voorbeeld patiënt: appgroep aanmaken en daarin updates over ziekte plaatsen, zonder dat daarop gereageerd wordt. In plaats van alle individuele vragen beantwoorden).

Bewust worden van positieve kanten van je leven

We weten uit onderzoek dat bewust stil staan bij kleine positieve momenten van de dag kan helpen om minder stress en angst te ervaren. Het gaat er niet om je koste wat het kost goed te voelen. Positiviteit is een belangrijke bron van veerkracht. Door ook in moeilijke tijden te letten op de lichtpuntjes in je dag, besef je weer even dat er nog meer is in je leven dan je huidige situatie. Dit doet niets af aan de erkenning dat je het moeilijk hebt. Door aandacht te besteden aan de dingen die prettig zijn, is er vaak ook meer ruimte voor de dingen die moeilijk zijn.Vaak wat er in de media bij kanker gesproken van een bucketlist, maar voor veel mensen gaat het juist om de kleine positieve momenten waarderen. Voorbeeld patiënt: “Vroeger vloog ik van A naar B en nu neem ik de tijd sta ik even bij de vijver stil geniet ik.”

Bron: University of Twente