Straling en kanker

Straling of elektromagnetische velden

Straling komt van hoogspanningsmasten, elektrische apparaten en mobiele apparaten zoals mobiele telefoons af. Elektromagnetische velden is een verzamelnaam voor al deze verschillende soorten straling. 

Op basis van huidige bewijzen over dit onderwerp kunnen wij geen uitspraken doen over de ontwikkeling van kanker door elektromagnetische velden. We volgen de Gezondheidsraad in haar adviezen. 

Mobiele telefoons 

De Gezondheidsraad (GR) stelt dat er geen duidelijk verband bestaat tussen frequent gebruik van een mobiele telefoon gedurende 13 jaar en een verhoogd risico op een hersentumor. Hetzelfde geldt voor andere tumoren in het hoofd. Dit concludeert zij in een advies aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Over de risico’s op langere termijn stelt de GR dat er niets kan worden gezegd; daarvoor is een langere looptijd van het onderzoek nodig (1). 

Hoogspanningslijnen 

In april 2018 concludeert de Gezondheidsraad (GR) in haar rapport dat er een verband lijkt te zijn tussen het ontstaan van kinderleukemie door magnetische velden. Deze velden zijn onder andere afkomstig van hoogspanningslijnen. Toch staat het niet helemaal vast of magneetvelden daadwerkelijk kinderleukemie veroorzaken; een oorzakelijk verband is namelijk niet bewezen (2). 

In juni 2022 concludeert de GR uit nieuw wetenschappelijk onderzoek dat er ook aanwijzingen zijn dat leukemie zich vaker voordoet bij volwassenen die in de buurt van hoogspanningslijnen wonen (3). De magnetische velden rond hoogspanningslijnen zijn een mogelijke verklaring. De GR adviseerde de overheid in 2018 voorzorgsmaatregelen te nemen om blootstelling aan hoogspanningslijnen te beperken. Dit bestaande voorzorgbeleid wordt nu uitgebreid met de aanbeveling voor meer ondergrondse hoogspanningskabels en transformatorstations. KWF ondersteunt deze aanbeveling.

In november 2022 heeft minister Jetten (Klimaat en Energie) in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven afspraken te willen maken met de netbeheerders om magneetvelden bij elektriciteitsvoorzieningen te verminderen. Hij doet dat uit voorzorg. 

Wat doet KWF? 

De ontwikkelingen op dit onderzoeksgebied houden wij nauw in de gaten. Als jij je zorgen maakt over het effect van elektromagnetische velden op je gezondheid kun je tips vinden op het kennisplatform ElektroMagnetische Velden. 

Bronvermelding 

1. Janssens, J. P. Mobile phones and cancer? Eur. J. Cancer Prev. 14, 81–2 (2005). 
2. Gezondheidsraad (GR). Hoogspanningslijnen en gezondheid deel 1: kanker bij kinderen (2018). 
3. Gezondheidsraad (GR). Hoogspanningslijnen en gezondheid: neurodegeneratieve ziekten (2022).