Luchtverontreiniging
Risicofactor voor kanker
Luchtverontreiniging zijn stoffen en gassen in de atmosfeer die schadelijk zijn voor mens of milieu. Belangrijke verontreinigers zijn fijnstof, roet, ozon en zwavel- en stikstofdioxide. Luchtverontreiniging wordt veroorzaakt door o.a. verkeer, industrie en landbouw, maar ook door open haarden, houtkachels en de natuur zelf (bijv. vulkaanuitbarstingen). Gezondheidseffecten van luchtverontreiniging variëren van hart- en vaatziekten tot longkanker. Ongeveer 11% van alle longkankersterfte wordt veroorzaakt door luchtverontreiniging (RIVM-rapport Luchtkwaliteit en gezondheidswinst. 23 april 2015).
Tata Steel
Staalproducent Tata Steel in IJmuiden is één van de grootste luchtvervuilers van Nederland. De fabriek stoot grote hoeveelheden koolstofdioxide uit, maar ook stikstof, zware metalen (o.a. lood en mangaan) en PAK’s. Volgens het RIVM zijn de grafietregens die regelmatig in de omgeving neerdalen schadelijk voor de gezondheid. Uit een rapport van GGD Kennemerland blijkt dat in de omgeving van Tata Steel (o.a. Beverwijk en Haarlem) vaker longkanker voorkomt dan gemiddeld in Nederland.
In mei 2021 zijn ruim 1.100 strafrechtelijke aangiftes gedaan tegen Tata Steel vanwege 'het door vervuiling doelbewust schaden van de volksgezondheid'. KWF steunt deze rechtszaak, maar stelt zich niet officieel op als eisende partij. KWF wil eerst zo snel mogelijk duidelijkheid over de oorzaak van de ziektegevallen in de regio van Tata Steel. Vervolgens kunnen eventuele vervolgstappen bepaald worden. Ook uit andere lopende zaken blijkt dat het bedrijf de regels met voeten treedt.
Het RIVM onderzoekt de luchtkwaliteit en de gezondheid van bewoners in de IJmond. In april 2021 werden hiervan de tussentijdse resultaten gepubliceerd. Hieruit blijkt dat de luchtkwaliteit vaker matig tot onvoldoende is. Ook worden meer acute gezondheidsklachten gemeld dan in andere industriegebieden. Er komen bovendien vaker hogere concentraties fijnstof (PM10) voor dan in delen van Nederland zonder zware industrie.
Het RIVM-rapport dat op 2 september 2021 is gepubliceerd laat zien dat de depositie van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) en lood door Tata Steel een risico vormt voor met name kinderen tussen de 1 en 12 jaar.
Afgelopen zomer bleek dat de GGD Kennemerland bewust de naam Tata Steel uit een rapport over ziektegevallen in de regio heeft gehouden. In reactie hierop hebben omwonenden van Tata Steel in IJmuiden uitgesproken dat zij samen met een aantal stichtingen een onderzoek beginnen naar de schadelijkheid van de uitstoot van Tata Steel. KWF Kankerbestrijding deelt de zorgen van deze bewoners en steunt dit initiatief. Op dit moment stelt KWF een onafhankelijke expertgroep samen om over de huidige onderzoeken en het initiatief van de bewoners te spreken.
Houtrook
Houtrook is een bron van luchtverontreiniging. Het IARC (International Agency for Research on Cancer) classificeert houtrook als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen’ (IARC Monograph Volume 95). Deze classificatie betekent dat er aannemelijk bewijs is dat een stof kankerverwekkend is. De bewijsvoering voor houtrook is echter minder eenduidig dan voor bijvoorbeeld alcohol en tabaksrook. De classificatie zegt ook niets over de mate waarin de stof bijdraagt aan (het ontstaan van) kanker. Het is niet duidelijk hoeveel kankergevallen veroorzaakt worden door houtrook.
Wel is bekend dat houtrook kan leiden tot andere gezondheidsklachten, vooral bij bepaalde kwetsbare groepen. Voor meer informatie hierover verwijzen wij naar het RIVM en het Longfonds (zie onder).
Wat doet KWF?
Studies op het gebied van luchtverontreiniging monitoren wij. Indien nationale en internationale experts tot significante nieuwe inzichten komen, passen wij ons standpunt aan (en daarmee ook onze focus in activiteiten).